Oestrogeen: de kracht achter je vrouwelijke energie
Je hebt het woord waarschijnlijk al vaak gehoord: oestrogeen. In eerdere blogs kwam het regelmatig voorbij – in verband met overgangsklachten, stemmingswisselingen, vetopslag of cyclusproblemen. Maar wat is oestrogeen nu eigenlijk? En waarom heeft het zo’n grote invloed op hoe je je voelt?
In deze blog neem ik je mee in de wereld van dit krachtige vrouwelijke hormoon. Want als je begrijpt wat oestrogeen doet, snap je ook beter waarom je lichaam soms van slag raakt – én hoe je het weer kunt ondersteunen.
Wat is oestrogeen?
Oestrogeen is een verzamelnaam voor een groep hormonen die een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling en regulatie van het vrouwelijke voortplantingssysteem. De drie belangrijkste vormen zijn:
- Estradiol: de meest actieve vorm tijdens je vruchtbare jaren
- Estron: komt vooral voor na de overgang
- Estriol: speelt een grotere rol tijdens de zwangerschap
Bij vrouwen wordt oestrogeen voornamelijk aangemaakt in de eierstokken. In mindere mate wordt het ook geproduceerd in het vetweefsel, de bijnieren en – na de overgang – zelfs in de hersenen.
Wat doet oestrogeen in je lichaam?
Hoewel oestrogeen vaak wordt gezien als het ‘vrouwelijke geslachtshormoon’, doet het veel meer dan je cyclus regelen. Het heeft invloed op vrijwel elk systeem in je lichaam:
- Cyclus en vruchtbaarheid
Oestrogeen zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies wordt opgebouwd in de eerste helft van je cyclus, zodat het lichaam klaar is voor een eventuele zwangerschap. Het piekt vlak voor je eisprong en werkt nauw samen met andere hormonen zoals progesteron.
- Botgezondheid
Oestrogeen helpt bij de opname van calcium in je botten. Als het niveau daalt – zoals tijdens de overgang – neemt het risico op botontkalking toe.
- Hersenen en stemming
Oestrogeen beïnvloedt de productie van neurotransmitters zoals serotonine en dopamine. Dat verklaart waarom je je in de eerste helft van je cyclus vaak energieker en optimistischer voelt – en waarom stemmingsklachten kunnen optreden bij schommelingen of tekorten.
- Huid en haar
Een mooie, volle huid? Daar draagt oestrogeen aan bij. Het stimuleert de aanmaak van collageen, wat zorgt voor elasticiteit en stevigheid. Ook helpt het haarverlies tegen te gaan.
- Hart- en bloedvaten
Oestrogeen heeft een beschermende werking op je hart. Het houdt je bloedvaten soepel en helpt je cholesterolwaarden in balans te houden.
- Stofwisseling en vetopslag
Oestrogeen speelt een rol in hoe je lichaam omgaat met vet en insuline. Een daling van oestrogeen kan leiden tot vetopslag rond je buik, verminderde insulinegevoeligheid en schommelingen in je bloedsuiker.
Wat merk je als je oestrogeen uit balans is?
Een teveel of tekort aan oestrogeen kan allerlei klachten veroorzaken. Veel vrouwen merken dit al vanaf hun 40e levensjaar, wanneer de oestrogeenproductie geleidelijk begint te dalen.
Symptomen van oestrogeendominantie (te veel ten opzichte van progesteron):
- Gevoelige borsten
- Opgeblazen gevoel
- Hevige menstruatie of tussentijdse bloedingen
- Prikkelbaarheid of stemmingswisselingen
- Gewichtstoename, vooral rond de heupen en dijen
Symptomen van oestrogeentekort:
- Opvliegers en nachtelijk zweten
- Droge huid of vaginale droogheid
- Verminderd libido
- Slaapproblemen
- Stijve gewrichten of botklachten
- Neerslachtige of vlakke stemming
Waarom verandert je oestrogeenniveau?
Je oestrogeenbalans verandert continu. Door natuurlijke fases zoals de menstruatiecyclus, zwangerschap, perimenopauze of menopauze. Maar ook leefstijl, voeding, stress, slaap en blootstelling aan xeno-oestrogenen (chemische stoffen die lijken op oestrogeen, zoals in plastic en cosmetica) spelen een rol.
Wat kun je doen om je oestrogeen in balans te houden?
Gelukkig kun je met bewuste keuzes je oestrogeenhuishouding positief beïnvloeden:
- Voeding: Eet voldoende vezels, groenten uit de kruisbloemige familie (zoals broccoli en spruitjes) en gezonde vetten.
- Beweging: Regelmatig bewegen helpt bij het afbreken van overtollig oestrogeen.
- Leverondersteuning: Je lever breekt oestrogenen af, dus zorg goed voor dit orgaan (zie ook de blog over de lever).
- Stressmanagement: Chronische stress verhoogt het stresshormoon cortisol, wat je oestrogeen- en progesteronbalans verstoort.
- Vermijd xeno-oestrogenen: Kies voor natuurlijke verzorgingsproducten, vermijd plastic bakjes en flessen, en eet zoveel mogelijk biologisch.
Tot slot
Oestrogeen is geen ‘lastig hormoon’, maar een krachtige bondgenoot die je lichaam op allerlei manieren ondersteunt. Juist daarom is het belangrijk om de signalen van je lichaam serieus te nemen, zeker als je merkt dat je hormonale balans verandert. Of je nu te maken hebt met overgangsklachten, stemmingswisselingen of cyclusproblemen – het loont altijd om oestrogeen eens van dichterbij te bekijken.
